Νόμος για μείωση των ενοικίων: Ναι ή όχι;

Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η πρόταση νόμου για μείωση των ενοικίων μιλά για μείωση κατά 20% σε οικιστικά και εμπορικά ενοίκια, μέχρι €120 για οικιστικά και €400 για εμπορικά. Προτεινόμενη τροπολογία θέλει να αποκλείσει τα οικιστικά από τη ρύθμιση, ενώ διαφωνία υπάρχει για το αν θα περιληφθούν στη ρύθμιση τα συμβόλαια που έχουν υπογραφεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012 ή μέχρι το τέλος του 2012. Ακόμα, διαφωνία υπάρχει αναφορικά με το αν θα είναι κλιμακωτή η μείωση ή 20% σε όλα. Η πρόταση νόμου αναμένεται να ψηφιστεί στη συνεδρία της Βουλής μεθαύριο την Πέμπτη 17/10/2013.

 

Η εν λόγω πρόταση νόμου πυροδοτεί, κατά την άποψή μου, αρκετά ζητήματα. Το κυριότερο ερώτημα που κατευθύνει τον προβληματισμό μου είναι το προφανές: Θα πρέπει να υπερψηφιστεί η εν λόγω πρόταση ή όχι; Και γιατί;

 

1. Συνταγματικότητα

Σύμφωνα με το άρθρο 26(1) του Συντάγματος, "έκαστος έχει το δικαίωμα του συμβάλλεσθαι ελευθέρως". Δεν θεωρώ ότι ο συνταγματικός σκόπελος μπορεί να ξεπεραστεί στη συγκεκριμένη περίπτωση. Πρόκειται για συμβόλαια/ενοικιαστήρια έγγραφα τα οποία αποτελούν ιδιωτικές συμφωνίες και αποτέλεσμα της άσκησης του δικαιώματος του "συμβάλλεσθαι ελευθέρως". Παρέμβαση από το κράτος σε αυτό το δικαίωμα και τροποποίηση των όρων ενός ιδιωτικού συμβολαίου δεν επιτρέπεται από το Σύνταγμά μας. Επομένως, ο νόμος αυτός θα είναι αντισυνταγματικός.

 

2. Αναγκαιότητα

Ζήτημα προκύπτει αναφορικά με την αναγκαιότητα της νομοθετικής ρύθμισης των ενοικίων, ακόμα και αν αυτή μπορούσε να θεωρηθεί ως σύμφωνη με το Σύνταγμα. Είμαι της γνώμης ότι η αγορά σε αυτό τον τομέα της ενοικίασης υποστατικών λειτουργεί σύμφωνα με τους νόμους της ζήτησης και της προσφοράς (όπως παντού). Υπάρχουν ήδη πάρα πολλά ξενοίκιαστα υποστατικά. Εάν ένας ενοικιαστής δεν καταφέρει να βρει τη χρυσή τομή με έναν ιδιοκτήτη για να μειώσουν το ενοίκιο με μεταξύ τους συμφωνία, τότε μπορεί να αναζητήσει να ενοικιάσει αλλού και θα έχει μεγάλη γκάμα επιλογών με χαμηλότερα ενοίκια. Από την άλλη, ο ιδιοκτήτης, γνωρίζοντας ότι "έχει κι αλλού πορτοκαλιές", γίνεται διαλλακτικός γιατί δεν θέλει να περάσει στην πλευρά των ιδιοκτητών που γυρεύουν ενοικιαστή και δεν βρίσκουν, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη εποχή. Εάν λοιπόν η αγορά αυτορυθμίζεται σε αυτό τον τομέα και το γενικό επίπεδο των ενοικίων θα πέσει, φτάνοντας στο επίπεδο ισορροπίας, τότε ποιος ο λόγος να παρέμβει το κράτος επιβάλλοντας μείωση 20%; 

 

3. Αδικία σχετικά με το χρόνο

Στο ίδιο επίπεδο με τον προηγούμενο προβληματισμό είναι και το θέμα "χρόνος". Συζητείται να περιληφθούν τα συμβόλαια που υπογράφηκαν είτε μέχρι Σεπτέμβριο 2012 είτε μέχρι το τέλος 2012. Χρονικά σημεία εντελώς εκτός πραγματικότητας, αφού η Κύπρος είναι σε δεινή οικονομική θέση για πολύ περισσότερο διάστημα. Συνεπώς, όταν ένας ενοικιαστής και ένας ιδιοκτήτης ήρθαν σε συμφωνία τον Αύγουστο του 2012, προφανώς έλαβαν υπόψη τους την παρούσα οικονομική συγκυρία και το ενοίκιο ήταν μειωμένο. Θα δημιουργηθεί δηλαδή αδικία με μια ρύθμιση που μειώνει περαιτέρω το ενοίκιο.

 

4. Αστόχευτο μέτρο

Το μέτρο από τη φύση του είναι αστόχευτο. Ο στόχος είναι να ανακουφιστεί ο κόσμος που ενοικιάζει είτε ιδιωτική στέγη είτε επαγγελματική, διότι έτσι θεωρούμε ότι θα έχουμε θετικό κοινωνικό αποτέλεσμα. Θεωρούμε εν προκειμένω ως δεδομένο, κάτι που δεν είναι: Ότι από τους δύο συντελεστές της ιδιωτικής σχέσης μίσθωσης, αυτός που δυσκολεύεται είναι ο ενοικιαστής και όχι ο μισθωτής. Μπορώ να σκεφτώ διάφορα σενάρια όπου το εισπραττόμενο ενοίκιο είναι το μοναδικό εισόδημα για οικογένειες, όπου και οι δύο είναι άνεργοι. Συνεπώς, είναι ένα μέτρο απόλυτο και αστόχευτο, αφού μπορεί να έχει ακριβώς ανάποδα κοινωνικά αποτελέσματα ανακουφίζοντας αυτούς που δεν χρειάζονται ανακούφιση και επιβαρύνοντας αντίστοιχα αυτούς που χρειάζονται ανακούφιση.

 

5. Επίπεδο κρατικής επέμβασης

Τέλος, προβληματισμό θα έπρεπε να προκαλεί η αύξηση του επιπέδου της κρατικής παρέμβασης που επιχειρείται με το εν λόγω μέτρο. Πρέπει να αποφασίσουμε μέχρι ποιου σημείου θεωρούμε ωφέλιμο και χρήσιμο να επεμβαίνει το κράτος και να ρυθμίζει την (οικονομική και γενικότερα, ιδίωτική) ζωή. Τα όρια αυτά τίθενται σε απειλή με το εν λόγω μέτρο, διότι η Βουλή νομοθετεί επεμβαίνοντας σε ιδιωτικές συμφωνίες, χωρίς καμία διάκριση και σεβασμό και κυρίως, χωρίς επαρκή δικαιολογητική βάση.

Παρενθετικά, στο ίδιο επίπεδο βρίσκεται και ο προβληματισμός για τον Περί Στοιχημάτων Νόμο του Ιούνη 2012, όπου η κρατική επέμβαση έφτασε σε πρωτόγνωρα επίπεδα (χωρίς καμία αντίδραση από την κοινωνία), αφού όλοι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι μπορούσαν να παίξουν σε ένα διαδικτυακό καζίνο από το σαλόνι του σπιτιού τους, ενώ οι Κύπριοι όχι. Με αυτό όμως το θέμα θα ασχοληθώ σε άλλη ανάρτηση.

 

Εν κατακλείδι, για όλους τους πιο πάνω λόγους, θεωρώ ότι η εν λόγω πρόταση νόμου πρέπει να καταψηφιστεί.

 

Η Ευθύνη απέναντι στους άλλους

Ο κάθε ένας από μας μέσα σε τούτο τον κόσμο, έχει Ευθύνη. Είναι μια ευθύνη με "Ε" κεφαλαίο, καθώς είναι ευθύνη που κατευθύνεται προς όλους τους ανθρώπους που συναναστρέφεται ο καθένας μας. 

Η κάθε παραμικρή μας συμπεριφορά - είτε πρόκειται για συμπεριφορά μας προς τους άλλους, είτε απλώς για συμπεριφορά που γίνεται αντιληπτή από τους άλλους - έχει αντίχτυπο στους άλλους. Η λέξη "αντίχτυπος" θα μπορούσε να αντικατασταθεί επάξια με πληθώρα άλλων λέξεων: επιρροή, επίδραση, αποτελέσματα, δυναμική, σημασία. 

Μπορείς να επιλέξεις ποια θα είναι η δική σου συμπεριφορά/δράση σε κάθε δεδομένη στιγμή. Έχεις Ευθύνη όμως να επιλέξεις, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα, την επιρροή, τον αντίχτυπο, την αντίδραση. Έχεις απεριόριστες επιλογές: Μια ξινισμένη γκριμάτσα ή ένα χαμόγελο, μια σιωπή ή μια καλημέρα, ένα απλανές βλέμμα στο κενό ή μια διεισδυτική ματιά προς τον άλλο, ο τόνος της βαρεμάρας ή ο τόνος του ενθουσιασμού, η αποφυγή κάθε αγγίγματος ή μια ανθρώπινη επαφή (είτε αυτό είναι μια χειραψία, ένα άγγιγμα στον ώμο ή ακόμα και μια αγκαλιά), μια τυπική ερώτηση αν είσαι καλά που δεν περιμένει καν απάντηση ή μια ερώτηση με γνήσιο το ενδιαφέρον για την απάντηση.

Η Ευθύνη σου/μου πηγάζει μέσα από την ανθρώπινη μας υπόσταση. Ο καθένας μας έχει τη δύναμη να κάνει τη μέρα του άλλου καλύτερη ή χειρότερη σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Ως άτομο, ο καθένας από μας, οφείλει να κάνει την ορθολογική επιλογή: Με το να επιλέγει ατομικά ο καθένας τις πράξεις εκείνες που έχουν θετικό αντίχτυπο στους άλλους, δημιουργεί μια θετική δυναμική, τα αποτελέσματα της οποίας εισπράττει (πρωτίστως) και αυτός ο ίδιος ο πράττων. Συνεπώς, δεν είναι επιλογή αλτρουισμού (αν δεν θέλετε να το δείτε έτσι), αλλά επιλογή συμφέροντος, ατομικισμού και αναγκαιότητας. Μια επιλογή πραγματικά απαραίτητη για την ευτυχία του καθενός από μας.