Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2016

Για το ζήτημα του ωραρίου καταστημάτων

Το ζήτημα του ωραρίου των καταστημάτων λιανικού εμπορίου απασχόλησε έντονα την κοινή γνώμη κατά τα τελευταία δύο περίπου χρόνια. Σε αυτή του τη φάση το ζήτημα παρέμεινε άλυτο εκκρεμούσης της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναφορικά με την καταψήφιση των κανονισμών του Υπουργείου Εργασίας από την Βουλή των Αντιπροσώπων.

Όσον αφορά το νομικό σκέλος, δηλαδή το ερώτημα κατά πόσον το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ζήτημα που ανήκει στην αρμοδιότητα της Εκτελεστικής εξουσίας και κατά πόσον η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει λόγο εγκρίνοντας ή όχι τους κανονισμούς, θεωρώ ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα δώσει – και οφείλει να δώσει, επιλύοντας δια παντός το ζήτημα – ξεκάθαρες απαντήσεις. Δεν μπορώ όμως να μην σχολιάσω δύο ζητήματα: Πώς γίνεται το Ανώτατο Δικαστήριο να έχει αποφασίσει στις 3/12/2015 ότι ο νόμος που ψήφισε η Βουλή για το ωράριο στις 7/5/2015 είναι αντισυνταγματικός, αφού συγκρούεται με την αρχή διάκρισης των εξουσιών, αλλά η Βουλή στις 10/12/2015 να απορρίπτει τους Κανονισμούς που προτείνονται από την Εκτελεστική Εξουσία (Υπουργό Εργασίας); Κι επιπλέον: Πώς γίνεται ο νόμος του 2015 για το ωράριο να είναι αντισυνταγματικός, αλλά ο Νόμος του 2006 που ρυθμίζει το ωράριο να μην είναι; Σε εφαρμογή αυτού του τελευταίου νόμου, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ εν τη απουσία οποιουδήποτε μεταγενέστερου νομοθετήματος σε ισχύ, καταγγέλθηκε μεγάλος αριθμός καταστημάτων. Πρόκειται για ζητήματα που έρχονται σε σύγκρουση με την κοινή λογική και την ίδια ώρα δημιουργούν χωρίς λόγο αβεβαιότητα στην αγορά. Ελπίζω ότι το μπάχαλο αυτό θα λυθεί μια και καλή μετά την απόφαση του Ανωτάτου.

Όσον αφορά τώρα την ουσία του ζητήματος, θα θέσω τις σκέψεις μου απλά, αν και το ζήτημα έχει διάφορες πτυχές: Εδώ και δύο και πλέον χρόνια, έχει εισαχθεί το «ελεύθερο» ωράριο που δίνει ουσιαστικά τη δυνατότητα να είναι ανοιχτά τα καταστήματα και Τετάρτη απόγευμα και Σάββατο (μέχρι 10 μμ.) αλλά και Κυριακή (11 πμ. – 7 μμ.). Με αυτή τη ρύθμιση έχει προκύψει ένα αδιαμφισβήτητο δεδομένο: Έχουν προσληφθεί αρκετοί άνεργοι συμπολίτες μας σε αυτές τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει ότι πέραν των 8000 ανέργων έχουν προσληφθεί και απασχολούνται από τον Ιούλιο του 2013 λόγω της διεύρυνσης του ωραρίου. Αν και δεν μπορώ να γνωρίζω αν αυτός είναι ο ακριβής αριθμός, γεγονός παραμένει ότι έχει προσληφθεί ένας αρκετά σημαντικός αριθμός άνεργων συμπολιτών μας σε αυτές τις επιχειρήσεις. Και είναι λογικό, αφού αυξήθηκαν οι ανάγκες σε προσωπικό. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας ο δείκτης όγκου κύκλου εργασιών λιανικού εμπορίου έχει αυξηθεί.

Από την άλλη πλευρά, τα αντεπιχειρήματα κινούνται σε δύο άξονες: Ο ένας άξονας έχει να κάνει με τους εργαζόμενους και ο άλλος με τις μικρές και/ή οικογενειακές επιχειρήσεις.
Για τους εργαζόμενους, ειδικά για την Κυριακή, το επιχείρημα περίπου υποστηρίζει ότι είναι κρίμα οι εργαζόμενοι να εργάζονται Κυριακή και ότι η Κυριακή είναι μέρα που ως αργία στηρίζει τον θεσμό της οικογένειας. Επίσης, προτάσσεται ότι με το ελεύθερο ωράριο, εντείνεται η εκμετάλλευση των εργαζομένων.

Το επιχείρημα χάνει από τη δυναμική του, εάν δούμε την οπτική ενός εργαζόμενου υπό τα πραγματικά δεδομένα. Ένα ωράριο όπως αυτό του Νόμου του 2006 μειώνει αυτόματα τις εργατοώρες που χρειάζεται ένα κατάστημα και κατά μαθηματική ακρίβεια, μειώνεται η ανάγκη σε υπαλλήλους. Οπότε κάποιοι από αυτούς θα πρέπει να απολυθούν. Αλλά ακόμα κι αν δεν γίνει αυτό, τότε η μείωση στις εργατοώρες θα έχει ως αποτέλεσμα μείωση των απολαβών τους (αφού σε αυτούς τους τομείς η αμοιβή είναι με την ώρα συνήθως). Ως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να έχουν τον πρώτο λόγο.

Για την προστασία των εργαζομένων από την εκμετάλλευση, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν και πρέπει να γίνουν. Όμως, δεν είναι το ωράριο που δημιουργεί ή επιτείνει την εκμετάλλευση. Είναι η έλλειψη νομικών ρυθμίσεων, είναι η αδυναμία εφαρμογής των νομοθεσιών, είναι η ανυπαρξία υπηρεσιών όπου ο εργαζόμενος καταγγέλλει και βρίσκει το δίκαιο του και είναι επιπλέον, τα ψηλά ποσοστά ανεργίας. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης δυστυχώς, εφαρμόζεται και εδώ. Αυτός είναι ακόμα ένας λόγος που το επιχείρημα υπέρ του ελεύθερου ωραρίου γίνεται ακόμα πιο ισχυρό: Επειδή έχει δώσει εργασία σε μεγάλο αριθμό ανέργων.

Όσον αφορά τις μικρές επιχειρήσεις, το επιχείρημα γίνεται λίγο πιο περίπλοκο, αφού υποστηρίζεται ότι τα μικρά καταστήματα δεν έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται όλες αυτές τις μέρες και ώρες, οπότε μένοντας κλειστά χάνουν από το κομμάτι της πίτας της αγοράς που τους αντιστοιχούσε πριν. Συμφωνούμε στην ανάγκη προστασίας των μικρών επιχειρήσεων. Αλλά ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι να περιορίσουμε το ωράριο για όλους; Ο τρόπος είναι να περιορίσουμε την κίνηση της αγοράς και να δυσκολέψουμε το καταναλωτικό κοινό; Υπάρχει δυνατότητα να είναι ανοιχτά, όχι υποχρέωση. Είναι επιχείρημα αμφίβολης εγκυρότητας ότι χάνουν από τον κύκλο εργασιών τους, γιατί δεν έχει διαπιστωθεί με οποιοδήποτε τρόπο. Θεωρώ ότι αν πραγματικά ο στόχος είναι η στήριξη της μικρομεσαίας επιχείρησης υπάρχουν άλλοι τρόποι να γίνει αυτό και όντως αυτό συμβαίνει με διάφορα προγράμματα που χρηματοδοτούν μερικώς την πρόσληψη ενός ακόμα υπαλλήλου κ.ά.

Κατά την άποψή μου, το κράτος στα πλαίσια των εξουσιών του πρέπει να περιορίζει την ελευθερία των πολιτών του, είτε σε προσωπικό αλλά και στο επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας, μόνο όταν είναι αναγκαίο να γίνει αυτό για λόγους του γενικού συμφέροντος. Επίσης, για να δικαιολογείται τέτοιος περιορισμός, πρέπει να μην υπάρχει άλλος ηπιότερος τρόπος να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου, είμαι της πεποίθησης ότι ο περιορισμός στο θέμα του ωραρίου δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε δικαιολογημένος αλλά ούτε και αναγκαίος.


Εν κατακλείδι, αναφορικά με το νομικό σκέλος, βρισκόμαστε σε αναμονή της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου που θα ξεκαθαρίσει το όλο ζήτημα αναφορικά με το ποιος έχει την αρμοδιότητα να καθορίσει το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων λιανικού εμπορίου. Αναφορικά με το ζήτημα της ουσίας, είμαι της πεποίθησης ότι το ωράριο που εφαρμόστηκε από το Υπουργείο Εργασίας τον τελευταίο ενάμισι χρόνο και το οποίο ρυθμίζεται με τους σχετικούς του κανονισμούς, πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται με βασικότερα επιχειρήματα την εργοδότηση ανέργων αλλά και την αύξηση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων αυτών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου