Περί προπαγάνδας

"Ένα ψέμα μπορεί να κάνει το γύρο του κόσμου, όσο η αλήθεια βάζει ακόμα τα παπούτσια της"

Μαρκ Τουέιν

Άρθρο του Κώστα Βενιζέλου που δημοσιεύεται σήμερα και μπορείτε να το βρείτε εδώ, έχει τίτλο: «Ακιντζί: Casus belli το φυσικό αέριο» και παράτιτλο: «Απειλές εκτοξεύει ο Ακιντζί απαιτώντας να χρησιμοποιηθούν «λογικά» οι υδρογονάνθρακες». Για όσους δεν είναι ιδιαίτερα λατινομαθείς, casus belli σημαίνει «αιτία πολέμου» ή «αφορμή πολέμου».

Για όσους είχαν όμως την περιέργεια να διαβάσουν τις πραγματικές δηλώσεις του Ακιντζί, όπως αυτές αποδελτιώθηκαν από το ΚΥΠΕ και στάληκαν σε όλα τα ΜΜΕ (μπορείτε να τις βρείτε εδώ), η πραγματικότητα απέχει κατά πολύ. Παρακαλώ διαβάστε τις πραγματικές δηλώσεις πριν με στήσετε στον τοίχο ως «υπερασπιστή του Ακιντζί».

Δεν είμαι υπερασπιστής κανενός. Θεωρώ όμως εξαιρετικά σημαντικό να ψάχνουμε όλοι μας τι πραγματικά συνέβηκε και τι πραγματικά ειπώθηκε, διότι μόνο τότε θα έχουμε επίγνωση της πραγματικότητας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όσο παράξενο κι αν ακουστεί σε κάποιους, καμία απειλή δεν εκστομίζει ο Ακιντζί και δεν υπάρχει κανένα casus belli! Διαβάστε τις δηλώσεις του και κρίνετε μόνοι σας!

Είναι σίγουρο ότι και ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος διάβασε τις αποδελτιωμένες δηλώσεις του Ακιντζί. Αναρωτιέμαι: Γιατί επέλεξε συνειδητά και εσκεμμένα να διαστρεβλώσει όσα ειπώθηκαν από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη; Πού στοχεύει και ποιες εντυπώσεις θέλει να δημιουργήσει; Ας προβληματιστεί και ας κρίνει ο καθένας μόνος του. 

Η πορεία του ελληνικού ζητήματος τους τελευταίους 4,5 μήνες και παραλληλισμοί.

"Η λογική είναι ότι θα φοβηθούν, ότι τους απειλούμε με οικονομική αυτοκτονία και έχουμε βάλει το πιστόλι στον κρόταφο και από τον φόβο τους μην πιτσιλιστούν από τα αίματα, θα σπεύσουν να μας βοηθήσουν…"

Τάδε έφη Ευάγγελος Βενιζέλος, στην ομιλία του στην Ελληνική Βουλή (5/6/15). Βίντεο μπορείτε να βρείτε εδώ.

Η Ελλάδα διέρχεται πολύ κρίσιμες ώρες. Στο παρόν στάδιο, όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Το ερώτημα παραμένει κατά πόσον θα επιδειχθεί σύνεση και υπευθυνότητα για να σωθεί η χώρα ή αν τελικά η ανικανότητα και η έλλειψη αντίληψης θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή.

Η πορεία του ελληνικού ζητήματος τους τελευταίους 5 μήνες, είναι πολύ ενδιαφέρουσα (παρά την τραγικότητά της) σε σημείο που θα έπρεπε ίσως να μελετηθεί για να μας δώσει χρήσιμα μαθήματα. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το βασικότερο μάθημα, από πλευράς πολιτικής και στρατηγικής είναι ότι στις περιπτώσεις που είσαι το αδύναμο μέρος μιας εξίσωσης και ο χρόνος λειτουργεί εναντίον σου, ο μαξιμαλισμός στις απαιτήσεις σου, θα οδηγήσει σε χειροτέρευση των δεδομένων εναντίον σου (φυσιολογικά), σε βαθμό που θα αναγκαστείς να αποδεχθείς πολύ χειρότερες λύσεις, από αυτές που θα είχες αν αποδεχόσουν τις αρχικές προτάσεις.

Για να το κάνουμε πιο ξεκάθαρο, ένα κυπριακό παράδειγμα αποτελεί η απόφαση για κούρεμα καταθέσεων. Αν θυμάστε, η πρώτη απόφαση που τέθηκε προς ψηφοφορία στην Κυπριακή Βουλή αφορούσε κούρεμα 4% σε όλους και 10% στα δάνεια άνω των €100.000 (δεν ξέρω αν θυμάμαι καλά τα νούμερα). Οι βουλευτές μας αντέδρασαν σπασμωδικά και φωνάζοντας από το έδρανο της Βουλής απέρριπταν μετά βδελυγμίας την πρόταση αυτή. Χωρίς καμία εναλλακτική επιλογή ενώπιον τους και χωρίς καμία απολύτως ιδέα για το πού θα μπορούσαν να βρεθούν αυτά τα χρήματα, οι Βουλευτές μας (στην πλειοψηφία τους) απέρριψαν την πρόταση. Στην εξίσωση αυτή όμως, η πλευρά μας ήταν η αδύνατη και επίσης, ο χρόνος κυλούσε εναντίον μας. Συνεπώς, ο μαξιμαλισμός, δεν ήταν η ωφέλιμη στρατηγική. Μια βδομάδα μόλις μετά, οι ίδιοι Βουλευτές αποδέχθηκαν πολύ χειρότερο κούρεμα και μαζί το κλείσιμο της μιας (από τις δύο) μεγάλης κυπριακής τράπεζας. 

Ήταν ακριβώς η εφαρμογή της παροιμίας (όπως πολύ εύστοχα την έθεσε ο Αλέκος Μαρκίδης): Το σχοινί του χωριάτη μονό δεν φτάνει, αλλά διπλό φτάνει και περισσεύει!

Μια παρόμοια εφαρμογή μπορούμε να δούμε και στο Κυπριακό: Για παράδειγμα, το Αμερικανοβρετανοκαναδικό σχέδιο που προτάθηκε το 1979 προέβλεπε θετικά σημεία για την Ελληνοκυπριακή πλευρά, τα οποία σήμερα ούτε και που μπορούμε να ονειρευτούμε. Μόνο και μόνο για να δεχτούμε να το συζητήσουμε, προβλεπόταν επιστροφή της Αμμοχώστου. Όμως, η πλευρά μας το απέρριψε πριν καν μιλήσει η Τουρκοκυπριακή πλευρά. Όπως η ιστορία επιβεβαιώνει ξανά, και πάλι το αδύναμο μέρος με το μαξιμαλισμό του, άφησε τον χρόνο να περάσει εναντίον του και για αυτό, κάθε επόμενη πρόταση ή δέσμη ιδεών ήταν κατά πολύ χειρότερη από κάθε προηγούμενη.

Η μελέτη της ιστορίας είναι χρήσιμη και ωφέλιμη, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε τα ίδια λάθη του παρελθόντος, στο μέλλον.

Αυτοσυγκράτηση και αποφυγή των "ταμπέλων"!

Μέσα στις τελευταίες βδομάδες, κάποια γεγονότα, έφεραν την επανέναρξη των συνομιλιών και αναθέρμαναν, όπως ήταν λογικό, το ενδιαφέρον γύρω από το Κυπριακό. Το ακόλουθο διάστημα πιθανόν να παρακολουθήσουμε και άλλες εξελίξεις. Με αυτό μου το σχόλιο δεν θέλω να ασχοληθώ με την ουσία των εξελίξεων, αλλά απλώς να προβώ σε μια παραίνεση, η οποία απευθύνεται πρωτίστως προς τον εαυτό μου:

Ας προσπαθήσουμε όλοι μας να αποφύγουμε τις ακραίες αλλά και πρόωρες τοποθετήσεις, ας αποφύγουμε τη βεβαιότητα και τις απόλυτες αντιδράσεις και σχόλια. Ας δοκιμάσουμε να προβληματιστούμε πριν τοποθετηθούμε με σιγουριά, ας επιδείξουμε αυτοσυγκράτηση στην επιθετικότητα του σχολιασμού μας. Για μια φορά, ας ενημερωθούμε όσο καλύτερα μπορούμε και ας δείξουμε ψυχραιμία και υπομονή.

Ο διάλογος και η συζήτηση είναι εξαιρετικά ωφέλιμος, όταν γίνεται με το σωστό τρόπο και με σεβασμό στο συνομιλητή και στην αντίθετη άποψη. Ας αποφύγουμε ad hominem επιχειρήματα και εμετικά σχόλια που στοχεύουν τον συνομιλητή μας σαν άτομο. Ας μη βιαστεί κανένας μας να τοποθετήσει τον εαυτό του απόλυτα έναντι των εξελίξεων. Και πρωτίστως, ας μην προτρέξουμε να τοποθετήσουμε τον όποιο συνομιλητή μας σε οποιαδήποτε κατηγορία και να τον "βαφτίσουμε" με την οποιαδήποτε "ταμπέλα". Οι ταμπέλες αυτές εκτός από λανθασμένες γενικεύσεις, αποτελούν έλλειψη σεβασμού προς τον άλλο και προκαλούν σίγουρα ζημιά.

Ας δοκιμάσουμε να σεβαστούμε πραγματικά την αντίθετη άποψη. Και ας ξεκινήσουμε από μια αφετηρία που θεωρώ εξαιρετικά σημαντική: Ας αναγνωρίσουμε ότι ο κάθε ένας από μας, προβληματίζεται, στοχάζεται και εν τέλει αποφασίζει, με βάση το τι θεωρεί καλύτερο και πιο ωφέλιμο για την πατρίδα μας και τους ανθρώπους της.